Cinsiyet Değil Mücadele Kadrajda: Kadın Fotoğrafçılığında Direnişin Politik Coğrafyası

Öz

Görsel sanatlar alanında kadın fotoğrafçıların artan temsili, çoğunlukla cinsiyet temelli kimlik politikaları üzerinden okunur. Bu yaklaşım, kadın sanatçının üretimini yalnızca “kadın olma” deneyimiyle sınırlayarak, onun tarihsel bağlamla kurduğu ilişkiyi arka plana iter. Oysa kadınların fotoğraf pratiği, çoğu zaman daha geniş politik ve sınıfsal mücadelelerin içinden doğmuş; toplumsal gerçekliği ifşa etme ve görsel tanıklık yoluyla dönüştürme arzusu taşımıştır. Kadın fotoğrafçılığın tarihsel bağlamı, kimlik temsiline indirgenmeden; mücadele, sınıf ve ideoloji zemininde konumlandırılmalıdır. Kadrajda cinsiyet değil; direnişin, tahakkümün ve görsel ifşanın hatları olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Burada incelenen küresel ve yerel örnekler; sınıfsal, kültürel, etnik ve ideolojik çeşitliliğiyle, görsel alanın kadın mücadelesindeki siyasal doğasını da açığa çıkarır. Bu bağlamda sınır, göç, devlet şiddeti gibi mekânsal/ideolojik yapıların yanı sıra; kadın fotoğrafçıların üretimlerinde bedenin, hafızanın ve emeğin temsili de irdelenmektedir.

Referanslar

1. Butler, J. (2018). Kırılgan Hayat: Yasın ve Şiddetin Gücü. Metis Yayınları. (Orijinal eser 2004)
2. Collins, P. H. (2008). Black Feminist Thought: Knowledge, Consciousness, and the Politics of Empowerment. Routledge. (Orijinal eser 1990)
3. Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics. University of Chicago Legal Forum, 1989(1), 139–167.
4. Dill, B. T., & Zambrana, R. E. (Eds.). (2009). Emerging Intersections: Race, Class, and Gender in Theory, Policy, and Practice. Rutgers University Press.
5. Flusser, V. (2020). Bir Fotoğraf Felsefesine Doğru (Çev. A. Yılmaz). Espas Kuram Sanat Yayınları. (Orijinal eser 1983).
6. Hartmann, H. (2017). Marksizm ve Feminizmin Mutsuz Evliliği (Çev. G. Aygen). İstanbul: Agora Kitaplığı. (Orijinal eser 1979).
7. Hooks, B. (2000). Feminist Theory: From Margin to Center. Pluto Press. (Orijinal eser 1984).
8. Rancière, J. (2024). Duyumsanabilir Olanın Paylaşımı: Estetik ve siyaset (Çev. A. U. Kılıç). Ketebe Yayınları. (Orijinal eser 2000).
9. Sekula, A. (2016). Photography Against the Grain: Essays and Photo Works 1973–1983. Mack. (Orijinal eser 1984.