COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Yeme Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi: Bir İstanbul Örneği

Fulya Türkmençalıkoğlu; Meryem Merve Ören Çelik

doi:10.5281/zenodo.17641995

Özgün Makale

Sayı 16 (2025)

COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Yeme Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi: Bir İstanbul Örneği

Fulya Türkmençalıkoğlu^▸^▾
Meryem Merve Ören Çelik^▸^▾

PDF

Gönderildi: August 12, 2025
Yayınlanmış: 2025-11-18

Öz

Amaç: Bu çalışma, COVID-19 pandemisi sürecinde bir pandemi hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının yeme tutumlarını ve bu tutumlarla ilişkili pandemi dönemi yaşam tarzı değişkenlerini incelemeyi amaçlamaktadır.

Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel araştırma Kasım 2021 – Nisan 2022 tarihlerinde Prof. Dr. Murat Dilmener Acil Durum Hastanesi’nde görev yapan 258 personel ile yapılmıştır. Katılımcılardan COVID-19 dönemindeki beslenme alışkanlıkları ile ilgili soruları cevaplamaları istenmiş ve katılımcılara Yeme Tutum Testi (YTT-26) ölçeği uygulanmıştır.

Bulgular: Katılımcıların 141’i kadındı ve yaş ortalaması 29,8 ± 8 yıldır. Pandemi döneminde katılımcıların %35,3’ü sağlıklı beslenme davranışlarında artış olduğunu belirtmiştir. Katılımcıların %15,1’inde riskli yeme tutumları belirlenmiştir. YTT-26 maddeleri düzeyinde en sık "daima" yanıtı verilen ifadeler arasında kilo alma korkusu, yiyecek kontrolü, kalori hesabı ve zayıf olma arzusuyla ilgili maddeler yer almıştır. Buna karşın, kusma davranışı, aşırı suçluluk ve yiyecekle ilgili yoğun zihinsel uğraş gibi ileri düzey yeme bozukluğu belirtileri daha düşük oranda görülmüştür.

Çalışmada, pandemi döneminde yaşanan kilo değişimi, yiyecek satın alma miktarındaki artış ve alışveriş süresindeki değişiklikler ile yeme tutumu arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler belirlenmiştir. Ayrıca, çalışma temposundaki artışın da yeme tutumu bozukluğu ile anlamlı düzeyde ilişkili olduğu saptanmıştır.

Sonuç: Pandemi dönemi, sağlık çalışanlarının beslenme alışkanlıklarını olumlu ya da olumsuz yönde etkileyerek yeme tutumlarında değişimlere yol açmıştır. Bu değişikliklerin kalıcı olup olmadığını anlamak için uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç vardır. Çalışmanın bulguları, pandemi gibi kriz dönemlerinde sağlık çalışanlarının fiziksel olduğu kadar psikolojik ve davranışsal yönden de desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, benzer durumlara hazırlıklı olmak adına bütüncül destek programlarının geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Referanslar

Alexander, J., Tinkov, A., Strand, T. A., Alehagen, U., Skalny, A., & Aaseth, J. (2020). Early nutritional interventions with zinc, selenium and vitamin D for raising anti-viral resistance against progressive COVID-19. Nutrients, 12(8), 2358.
Atlıoğlu, N., & Okumuş, F. E. E. (2024). COVID-19 Pandemisi Döneminde Yeme Bozukluğu Yaygınlığı: İki Aşamalı Bir Çalışma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2024; 16(Supll 1): 40-51
Çulfa, S., Yıldırım, E., & Bayram, B. (2021). COVID-19 Pandemi Süresince İnsanlarda Değişen Beslenme Alışkanlıkları İle Obezite İlişkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 135-142.
Di Renzo, L., Gualtieri, P., Pivari, F., Soldati, L., Attinà, A., Cinelli, G., Leggeri, C., Caparello, G., Barrea, L., & Scerbo, F. (2020). Eating habits and lifestyle changes during COVID-19 lockdown: an Italian survey. Journal of translational medicine, 18(1), 1-15.
Dilber, A., & Dilber, F. (2020). Koronavirüs (COVID-19) salgınının bireylerin beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisi: Karaman ili örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2144-2162.
Ergüney-okumuş, F. E., & Sertel-berk, H. Ö. (2020). Yeme Tutum Testi Kısa Formunun (YTT-26) Üniversite Örnekleminde Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Studies in Psychology, 40(1), 57-78. https://doi.org/10.26650/SP2019-0039
Garner, D. M., & Garfinkel, P. E. (1979). The Eating Attitudes Test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological medicine, 9(2), 273-279.
Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y., & Garfinkel, P. E. (1982). The eating attitudes test: psychometric features and clinical correlates. Psychological medicine, 12(4), 871-878.
Güney Coşkun, M. (2021). COVID-19 Pandemisinde Evden Çalışanların Stres Ve Fiziksel Aktivite Durumu Değişikliklerinin Beslenme İle İlişkisinin Değerlendirilmesi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Keskin, S. (2020). COVID-19 salgını sürecinde kısıtlamaların ve endişelerin tüketici davranışına etkileri. Ahi Evran Akademi, 1(2), 69-82.
Macit, M. S. (2020). COVID-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 277-288.
Ruiz-Roso, M. B., de Carvalho Padilha, P., Mantilla-Escalante, D. C., Ulloa, N., Brun, P., Acevedo-Correa, D., Arantes Ferreira Peres, W., Martorell, M., Aires, M. T., & de Oliveira Cardoso, L. (2020). COVID-19 confinement and changes of adolescent’s dietary trends in Italy, Spain, Chile, Colombia and Brazil. Nutrients, 12(6), 1807.
Serin, Y., & Şanlıer, N. (2018). Duygusal yeme, besin alımını etkileyen faktörler ve temel hemşirelik yaklaşımları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 135-146.
Şahin, C. U., & Kulakaç, N. (2022). Exploring anxiety levels in healthcare workers during COVID-19 pandemic: Turkey sample. Current Psychology, 41(2), 1057-1064.
T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Erişim tarihi: 15.02.2022. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66248/halka-yonelik.html
Wilson, W., Raj, J. P., Rao, S., Ghiya, M., Nedungalaparambil, N. M., Mundra, H., & Mathew, R. (2020). Prevalence and predictors of stress, anxiety, and depression among healthcare workers managing COVID-19 pandemic in India: a nationwide observational study. Indian Journal of Psychological Medicine, 42(4), 353-358.
Yasar, R. K., & Aytekin, Ö. Ü. (2021). COVID-19 ve Beslenme Arasındaki İlişkiye Güncel Bir Bakış. Akademik Gıda, 19(1), 108-115.
Yurtdaş, G., & Kaner, G. (2022). COVID-19 Pandemi Sürecinde Adölesanlarin Yeme Tutumlarının ve Yeme Tutumları İle İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. Karya Journal of Health Science, 3(3), 204-210.
Yüncü, V., & Yılan, Y. (2020). COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (EK SAYI (2020)), 373-402.
Zhang, W.-r., Wang, K., Yin, L., Zhao, W.-f., Xue, Q., Peng, M., Min, B.-q., Tian, Q., Leng, H.-x., & Du, J.-l. (2020). Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy and psychosomatics, 89(4), 242-250.

Anahtar Kelimeler

COVID-19
pandemi
sağlık çalışanları
beslenme
yeme tutum ve davranışları

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.

Nasıl Atıf Yapılır

1.

COVID-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Yeme Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi: Bir İstanbul Örneği. SoSa [Internet]. 2025 Nov. 18 [cited 2025 Dec. 1];(16):21-36. Available from: https://sosabulten.com/index.php/sosa/article/view/185

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri

Mehmet Aydın, Ahmet Ömer Altan, Meryem Merve Ören Çelik, Sevgi Canbaz, Türkiye’de Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanma Durumlarının Değerlendirilmesi , Sosyal Bilimler ve Sağlık Bülteni: Sayı 12 (2024)
Sümeyye Karakaya, Burak Şenocak, Nefise Şeker, Meryem Merve Ören Çelik, Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Deprem İle İlgili Bilgi Düzeyi İstanbul Örneği , Sosyal Bilimler ve Sağlık Bülteni: Sayı 11 (2024)

[1] Alexander, J., Tinkov, A., Strand, T. A., Alehagen, U., Skalny, A., & Aaseth, J. (2020). Early nutritional interventions with zinc, selenium and vitamin D for raising anti-viral resistance against progressive COVID-19. Nutrients, 12(8), 2358.

[2] Atlıoğlu, N., & Okumuş, F. E. E. (2024). COVID-19 Pandemisi Döneminde Yeme Bozukluğu Yaygınlığı: İki Aşamalı Bir Çalışma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2024; 16(Supll 1): 40-51

[3] Çulfa, S., Yıldırım, E., & Bayram, B. (2021). COVID-19 Pandemi Süresince İnsanlarda Değişen Beslenme Alışkanlıkları İle Obezite İlişkisi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 135-142.

[4] Di Renzo, L., Gualtieri, P., Pivari, F., Soldati, L., Attinà, A., Cinelli, G., Leggeri, C., Caparello, G., Barrea, L., & Scerbo, F. (2020). Eating habits and lifestyle changes during COVID-19 lockdown: an Italian survey. Journal of translational medicine, 18(1), 1-15.

[5] Dilber, A., & Dilber, F. (2020). Koronavirüs (COVID-19) salgınının bireylerin beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkisi: Karaman ili örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2144-2162.

[6] Ergüney-okumuş, F. E., & Sertel-berk, H. Ö. (2020). Yeme Tutum Testi Kısa Formunun (YTT-26) Üniversite Örnekleminde Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Studies in Psychology, 40(1), 57-78. https://doi.org/10.26650/SP2019-0039

[7] Garner, D. M., & Garfinkel, P. E. (1979). The Eating Attitudes Test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychological medicine, 9(2), 273-279.

[8] Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y., & Garfinkel, P. E. (1982). The eating attitudes test: psychometric features and clinical correlates. Psychological medicine, 12(4), 871-878.

[9] Güney Coşkun, M. (2021). COVID-19 Pandemisinde Evden Çalışanların Stres Ve Fiziksel Aktivite Durumu Değişikliklerinin Beslenme İle İlişkisinin Değerlendirilmesi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

[10] Keskin, S. (2020). COVID-19 salgını sürecinde kısıtlamaların ve endişelerin tüketici davranışına etkileri. Ahi Evran Akademi, 1(2), 69-82.

[11] Macit, M. S. (2020). COVID-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 277-288.

[12] Ruiz-Roso, M. B., de Carvalho Padilha, P., Mantilla-Escalante, D. C., Ulloa, N., Brun, P., Acevedo-Correa, D., Arantes Ferreira Peres, W., Martorell, M., Aires, M. T., & de Oliveira Cardoso, L. (2020). COVID-19 confinement and changes of adolescent’s dietary trends in Italy, Spain, Chile, Colombia and Brazil. Nutrients, 12(6), 1807.

[13] Serin, Y., & Şanlıer, N. (2018). Duygusal yeme, besin alımını etkileyen faktörler ve temel hemşirelik yaklaşımları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 135-146.

[14] Şahin, C. U., & Kulakaç, N. (2022). Exploring anxiety levels in healthcare workers during COVID-19 pandemic: Turkey sample. Current Psychology, 41(2), 1057-1064.

[15] T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Erişim tarihi: 15.02.2022. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66248/halka-yonelik.html

[16] Wilson, W., Raj, J. P., Rao, S., Ghiya, M., Nedungalaparambil, N. M., Mundra, H., & Mathew, R. (2020). Prevalence and predictors of stress, anxiety, and depression among healthcare workers managing COVID-19 pandemic in India: a nationwide observational study. Indian Journal of Psychological Medicine, 42(4), 353-358.

[17] Yasar, R. K., & Aytekin, Ö. Ü. (2021). COVID-19 ve Beslenme Arasındaki İlişkiye Güncel Bir Bakış. Akademik Gıda, 19(1), 108-115.

[18] Yurtdaş, G., & Kaner, G. (2022). COVID-19 Pandemi Sürecinde Adölesanlarin Yeme Tutumlarının ve Yeme Tutumları İle İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. Karya Journal of Health Science, 3(3), 204-210.

[19] Yüncü, V., & Yılan, Y. (2020). COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (EK SAYI (2020)), 373-402.

[20] Zhang, W.-r., Wang, K., Yin, L., Zhao, W.-f., Xue, Q., Peng, M., Min, B.-q., Tian, Q., Leng, H.-x., & Du, J.-l. (2020). Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy and psychosomatics, 89(4), 242-250.