Sosyal Bilimler ve Sağlık Bülteni

Özgün Makale

Sayı 14 (2025)

Uluslararası Göçmenlerin İlaç Erişimi Sorunu Karşısında Toplumsal Konumlanışları: Kopuş, Direniş ve Uyum

Gönderildi
April 22, 2025
Yayınlanmış
2025-05-28

Öz

Uluslararası göçmenlerin ilaca erişim sorunları hem sağlık hem de göç alanı için önemli olan ancak göçmenlerin sağlığa erişimiyle ilgili çalışmaların genellikle ihmal ettikleri bir alandır. Bu çalışma, Eskişehir'de yapılmış olan ve Anadolu Üniversitesi tarafından BAP kapsamında desteklenen (2302E007) nitel bir araştırmanın bulgularını sunmaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye’ye Afganistan, Irak, İran ve Suriye’den gelen göçmenlerin ilaca erişemediklerinde nasıl toplumsal tepkiler verdiklerini anlamaya çalışmaktır. 37 katılımcı ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilen veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, göçmen katılımcıların ilaçlara erişemedikleri durumlarda kopuş, direniş ve uyum olarak adlandırılabilecek konumlar aldıklarını göstermektedir. Kopuş, ilaca erişimin kesilmesi ve tedavi sürecinin yarım kalmasıyla birlikte, göçmenlerin sağlık sisteminden uzaklaşmalarını ve geleneksel tedavi yöntemlerine yönelmelerini ifade etmektedir. Direniş konumlanışı dışlandığı sağlık sistemini reddederek göç öncesi aldığı ilaçları almaya devam etmeye çalışan veya internet yoluyla hangi ilacı kullanacağını seçen, kendi tedavi sürecinin aktif bir öznesi olma çabasında olan göçmenlerin durumunu yansıtır. Uyum konumu ise göçmenlerin, resmi sağlık sistemini tamamen dışlamadan, ilaçlara başkalarının sigortası üzerinden ulaşma ya da borçlanarak ilaca erişim sağlama gibi enformel stratejilerle sistem içinde kendilerine yer açma girişimlerine işaret etmektedir. Bu çalışma ilaca erişimin yalnızca sağlık hakkıyla değil, sosyal adalet, yurttaşlık, kimlik ve insan onuru ile de ilgili olduğunu göstermektedir. Göçmenlerin geliştirdiği toplumsal konumlanış ve stratejiler, yaşamsal zorunlulukların şekillendirdiği taktiksel hayatta kalma yolları olarak ele alınmalı, sağlık hakkı herkes için eşit, erişilebilir ve sürdürülebilir hâle getirilmelidir.

Referanslar

  1. Aljadeeah S., Payedimarri A.B., Kielmann K., Michielsen J., Wirtz V.J. & Ravinetto R. (2024). Access to medicines among asylum seekers, refugees and undocumented migrants across the migratory cycle in Europe: a scoping review. BMJ Glob Health, 15;9(10):e015790. doi: 10.1136/bmjgh-2024-015790.
  2. Aljadeeah, S., Wirtz, V. J., & Nagel, E. (2021). Cross-sectional survey to describe medicine use among Syrian asylum seekers and refugees in a German federal state: Looking beyond infectious diseases. BMJ Open, 11, e053044. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2021-053044
  3. Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
  4. Briggs, L., & Mantini-Briggs, C. (2004). Stories in the time of cholera: Racial profiling during the global epidemic. University of California Press.
  5. Buz, S. (2002). Türkiye’deki sığınmacıların üçüncü bir ülkeye gidiş için bekleme sürecinde karşılaştıkları sorunlar. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  6. Dalmau-Bueno, A., García-Altés, A., Vela, E., Cleries, M., Perez, C. V.& Argimon, J.M. (2021). Frequency of healthcare service use and severity of illness in undocumented migrants in Catalonia, Spain: A population-based, cross-sectional study. The Lancet Planetary Health, 5(5), e286–e296. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(21)00071-8
  7. Geffroy, S., Reynaud, T., Khouani, J., Lavabre, S., Loubiére, S., & Jego, M. (2023). An innovative model for improving access to care: Patients’ experience of a primary care network caring for underserved communities in France. La Presse Médicale Open, 4, 100039. https://doi.org/10.1016/j.lpmope.2023.100039
  8. Glick Schiller, N., Basch, L., & Blanc-Szanton, C. (1992). Transnationalism: A new analytic framework for understanding migration. Annals of the New York Academy of Sciences, 645(1), 1-24.
  9. İEM İstanbul Emniyet Müdürlüğü, Yabancılar Şube Müdürlüğü. (2008). Kaçak göçmenler barınağı inceleme raporu. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığı.
  10. Levesque, J. F., Harris, M. F., & Russell, G. (2013). Patient-centred access to health care: Conceptualising access at the interface of health systems and populations. International Journal for Equity in Health, 12(1), 18.
  11. Levitt, P., & Glick Schiller, N. (2004). Conceptualizing simultaneity: A transnational social field perspective on society. International Migration Review, 38(3), 1002–1039. https://doi.org/10.1111/j.1747-7379.2004.tb00227.x
  12. Listorti, E., Torbica, A., Cella, S. G., et al. (2022). Healthcare services for undocumented migrants: Organisation and costs from the Italian NHS perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/ijerph19010552
  13. Önal, A., & Keklik, B. (2016). Mülteci ve sığınmacıların sağlık hizmetlerine erişimde yaşadığı sorunlar: Isparta ilinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(15), 132–148. https://doi.org/10.21076/vizyoner.253190
  14. Portes, A. (1998). Social capital: Its origins and applications in modern sociology. Annual Review of Sociology, 24, 1-24.
  15. Rudd, R. E., Anderson, J. E., Oppenheimer, S., & Nath, C. (2007). Health literacy: An update of medical and public health literature. In John Comings, Barbara Garner, & Christine Smith (Eds.), Review of Adult Learning and Literacy: Volume 7 (pp. 175-204). Lawrence Erlbaum Associates. https://www.ncsall.net/fileadmin/resources/ann_rev/rall_v7_ch6.pdf
  16. WHO. (2022). Refugee and migrant health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/refugee-and-migrant-health

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri

1 2 > >>